Najczęściej zadawane pytania

Odpowiedzi na podstawowe pytania związane z Doctor Who.

Witajcie w FAQ o serialu Doctor Who. W tym miejscu odpowiemy krótko na kilka podstawowych pytań związanych z serialem.

Oczywiście nie są to wszystkie możliwe pytania, jakie można by o nim postawić, ale też nie na każde odpowiedź da się zamknąć w niewielkim akapicie. Jeśli chcecie dowiedzieć się więcej, pomogą wam w tym szersze teksty, które znajdziecie po prawej stronie.


1. O czym opowiada Doctor Who?

Jest to serial science-fiction dla młodszych widzów o kosmicie tudzież kosmitce podróżującej przez czas i przestrzeń i wpływającej na losy wszechświata. Z początku miał charakter czysto edukacyjny, a Doktor upierał(a) się, że nie wolno zmieniać historii, jednak dość szybko porzucono tę koncepcję i Doktor stał(a) się znany(a) ze swoich ingerencji w losy wszechświata. Misja edukacyjna zmieniła się z prostego śledzenia wydarzeń historycznych w uczenie młodzieży o etyce, moralności i tym, co słuszne.

2. Kim jest Doktor?

Doktor to Władca – a czasami Władczyni – Czasu, członek kasty Gallifreyan, wykształconej do podróży w czasie. Główną zasadą Władców Czasu jest nieingerencja, jednakże Doktor, po tym jak ukradł wehikuł czasu i uciekł z Gallifrey, odrzucił tę zasadę. Istotne jest to, że Władcy Czasu posiadają zdolność regeneracji. Tzn. kiedy umrą, mogą zregenerować w całkowicie nowe ciało o dowolnej ekspresji biologicznej i zyskują do pewnego stopnia nową osobowość. Teoretycznie mają nałożony limit dwunastu regeneracji (czyli trzynastu wcieleń), ale jest on możliwy do złamania. Obecnie na ekranach będziemy śledzić piętnastą inkarnację Doktora, jednakże licząc dokładnie, tak naprawdę szesnastą. Albo i dalszą, jeśli liczyć naprawdę dokładnie. To ogólnie dość skomplikowane i niekoniecznie konsekwentnie poprowadzone, i nie aż tak istotne.

3. Czym jest Gallifrey?

Gallifrey to fikcyjna pustynna planeta o pomarańczowych niebach, srebrnolistnych lasach i miastach okrytych przejrzystymi kopułami. Mieści się w konstelacji Kasterborous i jest domem Doktor(a) oraz jego/jej pobratymców. W przeciągu serialu już to Doktor na nią wracał(a), już to nie mógł/mogła wrócić, ponieważ Gallifrey była zniszczona lub ukryta przed światem, to znów Doktor doprowadzał(a) do paradoksów czasowych, by ją uratować.

4. Czym jest TARDIS?

Time And Relative Dimensions In Space, czyli statek kosmiczny, którym podróżuje Doktor. Dokładniej TARDIS typu 40, przestarzały model gallifreyańskiego wehikułu czasu. W teorii posiada zdolność wtopienia się w dowolne tło miejsca, w którym wyląduje, ale Doktor dawno wyrzucił(a) instrukcję obsługi, a obwód kameleona odpowiedzialny za tę umiejętność popsuł się i zablokował na wyglądzie niebieskiej policyjnej budki telefonicznej z lat 60. XX wieku. TARDIS co jakiś czas odświeża swój wygląd, jednak o ile wewnątrz są to całkiem spore zmiany, o tyle na zewnątrz wciąż pozostaje błękitną budką policyjną.

5. Kim są towarzyszki Doktor?

Doktor nie podróżuje sam(a). Choć czasem się to mu/jej zdarza, to zwykle ma miejsce poza odcinkami serialu. Na co dzień Doktor ma przy sobie przynajmniej jedną, a czasami kilka towarzyszek lub towarzyszy. Zazwyczaj są to ziemskie młode kobiety, choć zdarzają się odstępstwa od tej reguły. Na pokładzie TARDIS mieliśmy i blaszanego psa, i androida, i Gallifreyan. 

6. Kim są wrogowie Doktor?

Kosmitami, ludźmi, Władcami i Władczyniami Czasu – do wyboru, do koloru. Co ich łączy, to chęć destrukcji świata i niewolenia innych. Pełnej listy oczywiście nie jesteśmy w stanie podać w jednym krótkim FAQ, ale z tych powracających najczęściej mamy Daleków (otankowane kosmiczne ośmiorniczki), Cybermenów (ludzkie mózgi w pozbawionych uczuć w cyborgicznych tankach) i Mistrza/Mistrzynię (przyjaciela(ółkę) Doktor(a) z Gallifrey, który(a) przez większość czasu woli jednak niszczyć wszechświat niż się nim zachwycać).

7. Kim są Timeless Children?

Kilkunastoma (albo więcej) inkarnacjami Doktor(a), których do finału 12 serii Doktor nie pamiętał(a). Jak napisaliśmy wcześniej, Doktor jest Gallifreyaninem i Władczynią Czasu, ale Timeless Children wprowadza do tego wątku dodatkowy element – Doktor pochodzi nie z Gallifrey, a z nieznanej planety (być może nawet z innego wszechświata) i została odnaleziona i przygarnięta jako mała dziewczynka przez pochodzącą z Gallifrey Tecteun, która po odkryciu zdolności regeneracyjnych Doktor(a) eksperymentowała na nim/niej, by wyizolować i przeszczepić na swoich pobratymców tę umiejętność. W końcu jej się to udało i tak powstali Władcy Czasu i cywilizacja Gallifreyan, którą znaliśmy do tej pory w serialu. Warto tu nadmienić, że wątek Timeless Children jest nowym elementem w serialu i wiele kwestii z nim związanych nie zostało – i prawdopodobnie nie zostanie – wyjaśnionych.

8. O co chodzi z klasycznymi odcinkami?

Doctor Who ma bardzo długą i skomplikowaną historię, co nie dziwi, skoro powstał w 1963 roku. Dwie główne ery serialu dzielimy na tzw. Classic Who, czyli klasyczne serie z lat 1963-1989, o inkarnacjach Doktora od Pierwszej do Siódmej, oraz New Who, czyli nowe serie od roku 2005 do dziś, opowiadające o inkarnacjach Doktor(a) od Dziewiątej do (aktualnie) Piętnastej. Jest też film z 1996 roku, w którym pojawia się Ósmy Doktor (później występujący w słuchowiskach i jednym miniodcinku). Klasyki mają inny format niż nowe serie, które trzymają się dość współczesnego formatu serialowego. Klasyki z kolei zawsze składają się historii podzielonych na kilka (od dwóch do sześciu, z paroma wyjątkami, kiedy było ich nawet do czternastu) części, z których każda trwała 25 (oraz w kilku odcinkach 45) minut. Pierwsze serie są także czarno-białe i dopiero od Trzeciego Doktora pojawiają się odcinki w kolorze.

9. Inne media?

Serial dorobił się przez lata sporej franczyzy i obecnie, tak jak w wielu podobnych wypadkach, możemy śledzić oficjalne przygody Doktor(a) i jego/jej przyjaciół (i nie tylko) w formie komiksowej, słuchowisk, powieści itd. itp. Najpopularniejsze z tych mediów są słuchowiska od Big Finish, których jest mnóstwo i różnej jakości. Największą popularnością wśród nich cieszy się linia przygód Ósmego Doktora, który po takim sobie filmie współprodukowanym przez Amerykanów dostał szansę, by pokazać prawdziwy potencjał w formie słuchowisk właśnie. Mamy też kilka serialowych spin-offów, takich jak Torchwood, The Sarah Jane Adventures czy Class.

10. Od czego zacząć oglądanie?

Odpowiedzi na to pytanie jest wiele. Podstawowa brzmi: od miejsca, w którym chcesz. Zapewne lepiej zaczynać na początku sezonu, ale tak jak pisaliśmy, serial w dużej mierze składa się z osobnych historii, które łączą główne wątki danej serii. Niektóre odcinki także nadają się jako ładne wprowadzenie (tu m.in. Vincent and the Doctor z piątej serii New Who). Istnieje też kilka punktów, w których łatwiej zaczepić się w serialu:

  • Od początku klasyków (opcja ambitna i wymagająca poświęcenia mnóstwa godzin, by dotrzeć do nowych serii).
  • Od filmu z Ósmym Doktorem (opcja, która może odstraszyć od serialu i dać fałszywy obraz tego, o czym Doctor Who tak naprawdę mówi).
  • Od początku New Who (plusy: Dziewiąty Doktor; minusy: to aż 13 serii do nadgonienia).
  • Od serii 5 New Who (nowy showrunner to nowa era w historii serialu, ale też przegapienie dwóch świetnych inkarnacji Doktora).
  • Od serii 10 New Who (pierwsza otwarcie queerowa towarzyszka Doktora i do tego POC, a cała seria w zamierzeniu miała być dobrym miejscem na start przygody z Doctor Who).
  • Od serii 11 New Who (i znów nowy showrunner, a do tego pierwsza kobieta w roli Doktor).
  • Od odcinka rocznicowego na pięćdziesięciolecie serialu (opcja ryzykowna, być może wymagająca trochę większego zrozumienia historii Doctor Who, by w pełni docenić ten cudny odcinek i chcieć więcej).
  • Od serii 14 New Who (nowy (powracający) showrunner, kolejny mini reset serii, nowe odcinki będą powszechnie dostępne na Disney+).

11. Gdzie legalnie oglądać Doctor Who w Polsce?

Odpowiedź na to pytanie bywa zmienna, ale obecnie legalnie Doctor Who obejrzycie na antenie BBC First, a nowe serie będą dostępne na Disney+.

12. Kto tworzy Doctor Who?

Do 13 serii serial produkowała brytyjska telewizja narodowa BBC One. Obecnie są to Bad Wolf i BBC Studios Productions. Głównym scenarzystą i producentem wykonawczym Doctor Who jest w tej chwili – ponownie – Russell T Davies. We wcześniejszych latach New Who tę rolę spełniali odpowiednio Russell T Davies (serie z lat 2005-2010), Steven Moffat (serie z lat 2010-2017) oraz Chris Chibnall (serie z lat 2018-2022).

PRZECZYTAJ WIĘCEJ