Ghost Light, czyli co się tu dzieje?

Ghost Light, jeden z ostatnich odcinków klasycznej ery Doctor Who, to jednocześnie jedna z najdziwniejszych historii w całym serialu.

Ghost Light to drugi odcinek dwudziestego szóstego sezonu. Głównym wątkiem jest starcie z przeciwnikami pojęcia ewolucji, a Ace zostaje zmuszona do zmierzenia się ze swymi starymi lękami. Mimo że po tej historii miała jeszcze miejsce emisja dwóch odcinków, to właśnie Ghost Light jest ostatnim wyprodukowanym odcinkiem klasycznej ery Doctor Who.

Autorem Ghost Light jest Marc Platt, dla którego był to pierwszy wkład w Doctor Who i jednocześnie pierwszy wyprodukowany scenariusz – wcześniejsze jego doświadczenia z pisaniem to jedynie fanowska twórczość z Doctor Who, którego Platt jest oczywiście wielkim fanem. Wśród późniejszych jego dzieł znalazło się wiele książek i słuchowisk z Whoniwersum, miedzy innymi słuchowisko Spare Parts, będące inspiracją do odcinków Rise of the Cybermen/The Age of Steel.

TARDIS ląduje w wiktoriańskiej posiadłości Gabriel Chase w 1883 roku. Ace ma od razu złe przeczucia, gdyż przypomina jej to pewien nawiedzony dom, z którym wiązały się bardzo złe wspomnienia z jej dzieciństwa. Zwiedzając dom, spotykają mężczyznę szukającego Redversa Fenn-Coopera, sławnego odkrywcy, który podobno jest więziony przez niejakiego Josiaha Samuela Smitha. Po krótkiej rozmowie mężczyzna, który okazał się być wyraźnie niezrównoważonym Redversem, zostaje pojmany przez oschłą kobietę w czerni, która przybyła tam z lokajem i pokojówkami.

Lokaj o imieniu Nimrod zaprasza Doktora i Ace do salonu, gdzie znajduje się Gwendoline, podopieczna Smitha, który najwyraźniej jest właścicielem posiadłości, a także jego gość, wielebny Matthews, chcący porozmawiać z gospodarzem o dość nowej teorii ewolucji Darwina, której wielebny, w przeciwieństwie go gospodarza, zdecydowanie nie popiera. Rozmowa wielebnego i Smitha nie trwa jednak długo, gdyż ten pierwszy zostaje uśpiony przy użyciu chloroformu.

W międzyczasie Doktor i Ace dochodzą do wniosku, że Nimrod to neandertalczyk (dosłownie, nie w przenośni), a dodatkowo Ace doznaje szoku, gdy dowiaduje się, że są w Perivale, jej rodzinnej miejscowości, bo posiadłość Gabriel Chase to właśnie ten nawiedzony dom, który odwiedziła w dzieciństwie i w którym wyczuła wtedy straszne zło, więc go spaliła. Dziewczyna ucieka do piwnicy, w której okazuje się znajdować statek kosmiczny, gdzie atakują ją dziwne stwory.

Doktor w tym czasie przegląda kolekcję owadów Smitha. W jednej z szuflad znajduje jednak nieprzytomnego policjanta, który według Gwendoline pochodzi z Jawy, gdzie przebywa jej ojciec i gdzie wkrótce znajdzie się wielebny. Rozmowę przerywa alarm wywołany w piwnicy przez Ace. Doktor chce jej poszukać, lecz nie pozwalają na to pokojówki, grożące mu bronią. Po krótkiej walce Doktor zmusza Smitha do udania się do piwnicy, gdzie Nimrod właśnie uratował Ace. Okazuje się, że stwory są poprzednimi wcieleniami Smitha, który nie jest człowiekiem, a częścią ładunku statku. Sam Smith wybudza wielebnego Matthewsa ze snu, lecz po krótkiej krytyce ewolucji ze strony kapłana, zamienia go w małpę i ponownie usypia.

Następnego dnia Ace wraz z obudzonym przez Doktora inspektorem Mackenzie, który przybył do Gabriel Chase dwa lata wcześniej, prowadząc śledztwo w sprawie zaginięcia ojca Gwendoline, znajdują Smitha, Gwendoline, wielebnego oraz służbę w formie nieruchomych figur, które budzą się dopiero, gdy zegar wybija północ. Wtedy też Doktor, przy pomocy Kontroli, istoty uwolnionej ze statku, budzi jego kapitana, czyli Światło.

Dowiadujemy się, że Światło przybył na Ziemię tysiące lat wcześniej, by skatalogować życie na planecie. Po zebraniu próbek (jedną z nich był Nimrod) zapadł w sen, po czym Smith przejął kontrolę nad statkiem, który przybył ponownie na Ziemię w 1881 roku, a dokładniej do Perivale, gdzie Smith przejął od ojca Gwendoline Gabriel Chase i wyewoluował w powszechną tam formę angielskiego dżentelmena, chcąc przy pomocy Redversa zabić królową Wiktorię i przejąć kontrolę nad Imperium Brytyjskim.

Światło z kolei jest wyraźnie niezadowolony – od czasu jego ostatniej wizyty Ziemia się zmieniła, przez co jego spis, którego utworzenie zajęło setki lat, jest już nieaktualny. Doktor musi więc powstrzymać Światło, zanim temu uda się przerwać proces ewolucji i zniszczyć całe życie organiczne na planecie.

Ghost Light potrafi być naprawdę trudne do zrozumienia – nie tylko dla fanów, ale również dla osób, które brały udział w produkcji, co przyznawali sami aktorzy występujący w odcinku. Sam autor scenariusza nazwał to „rodziną Addamsów na kwasie”. Nie wszystkie komentarze były jednak tego typu – Sylvester McCoy stwierdził, że jest to jego ulubiony odcinek.

Jest to jeden z tych odcinków, w którym lepiej poznajemy Ace, zwłaszcza że Doktor postanowił, nie po raz ostatni, wystawić ją na próbę. Siódmy zmusza ją, by zmierzyła się z traumą z dzieciństwa, mimo że Ace wcale sobie tego nie życzy. Widzimy tu przez to tę ciemniejszą stronę Siódmego Doktora, który posuwa się do bardzo podstępnych zagrań, by osiągnąć swoje cele.

Początkowo odcinek miał wyglądać też zupełnie inaczej – akcja miała toczyć się na Gallifrey, a widzowie mieli poznać pewne szczegóły z przeszłości Doktora. John Nathan-Turner, ówczesny producent serialu, uznał jednak, że ujawniałoby to zbyt wiele informacji o Doktorze, więc skupiono się na innym starym domu, a pierwotne wątki znalazły się w książce Platta Lungbarrow (jeden z pierwotnych tytułów Ghost Light), wydanej w ramach serii Virgin New Adventures.

Warto tu zwrócić uwagę na jeden z głównych wątków, czyli ewolucję. Jednym z najistotniejszych przesłań Ghost Light jest to, że zmiany są nieuniknione, a walka z nimi jest bezcelowa, gdyż nie mamy na nie wpływu. Przesłanie to można odnieść również do samego serialu – Doctor Who, tak samo jak i sam(a) Doktor, stale się zmienia i będzie dalej się zmieniać, a sprzeciwianie się samej zmianie w dużej mierze nie ma sensu, gdyż i tak będzie się to działo. Owszem, zmiana może być na gorsze lub lepsze, ale i tak będzie ona miała miejsce.

Oglądaliście (i zrozumieliście) Ghost Light? Pochwalcie się na Facebooku!